Sosyolojik Bağlam Dergisi, suistimal ve kötüye kullanma durumlarına karşı, COPE’un “olası kötüye kullanım” durumlarına dair önlemlerini benimser. Bu doğrultuda; yayıncının, editörlerin, hakemlerin, yayın kurulunun ve yazarların yayın öncesi, yayın süreci ve sonrasında olası kötüye kullanım durumlarına karşı yükümlülüklerini Yayın Etiği İlkelerinde ayrıntılı olarak anlatır. Aynı çalışmanın farklı yayın organlarına gönderildiği durumlarda, farklı dergilere gönderilen aynı çalışmaların farklı versiyonlarını karşılaştırmak, gönderilen çalışmaya ilişkin yazar ve soruşturmacılardan derlenen açıklamaları karşılaştırmak, şüpheli suistimal vakalarında soruşturma için işbirliği yapmak ve çaba harcamak, soruşturmacılara/yazarlara ve/veya kurumlarına yönelik çalışmalarda birlikte hareket etmek gibi faydalar sağlamak amacını taşır. Sosyolojik Bağlam Dergisi, bilimsel yayıncılık sürecinde gizliliğin önemini göz önüne alarak, yazar ve hakemlere ilişkin bilgileri, sadece araştırmaya dair şüpheli bir suistimali önlemek ve buna cevap verme yükümlülüğünü yerine getirmek amacıyla paylaşır. Dergi editörleri ve tema editörleri şüpheli durumlarda bilgi paylaşımı yapmadan önce ilk sorgulamaları yapmalıdır. Bilgi paylaşımı, sadece, yazarın yanıt vermediği, yanıtının yetersiz olduğu veya muhtemel suistimalden birden fazla derginin etkileneceği düşünüldüğünde söz konusu olur. Gerekli görüldüğünde bilgiler, yalnızca konuya ilişkin bilgi sahibi olabileceğine inanılan editörlerle paylaşılır ve paylaşılan bilgiler yalnızca olgusal içerikle sınırlı tutulur. Editör ve tema editörleri, iletişim gizliliğini mümkün olan en geniş ölçüde korumayı taahhüt ederler.

1. Yayıncı

Sosyolojik Bağlam Dergisi’nin yayıncısı Prof. Dr. Suat Kolukırık‘tır. Yayıncı; derginin yayın etiği ilkelerinin ilgili paydaşları tarafından uygulanmasını, dergi içeriğine açık erişimin ücretsiz ve sürekli olarak sağlanmasını, yayınların arşivlenmesini ve korunmasını taahhüt eder. Yayıncı; suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri, metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda durumun netleşmesi için gerekli adımları atmakla yükümlüdür.

2. Yayın Kurulu

Sosyolojik Bağlam Dergisi’nin Yayın Kurulu yılda en az üç kere toplanır. Yayın Kurulu üyeleri, Sosyolojik Bağlam Dergisi yayın etiği ilkeleri ve politikasını kabul eder ve bu ilke ve politikalarla ilgili kararları değerlendirirler. Dergi’nin tema konularının ne olacağına ve ilgili tema sayısı için kimlere tema editörlüğü teklifi götürüleceğine karar verirler. Dergi’nin Bilim Kurulu için üye önerisi yaparlar. Dergi’nin ulusal ve uluslararası tanınırlığını artırmak için öneri verirler. Suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri, metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda, durumun netleşmesi için Dergi’nin editör ekibini bilgilendirmelidirler. Akademik niteliğini artırmak amacıyla Dergi’nin yer alabileceği tarama indeksi önerisi verirler.

3. Editör

Sosyolojik Bağlam editör ve alan editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan “COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelinesfor Journal Editors” ve “COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors” rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır. Dergiye yollanan makaleler, editörler tarafından, yazarların ırk, etnisite, cinsiyet, dünya görüşü ve inançlarından bağımsız değerlendirilir. Hakemlerin değerlendirdikleri yazılara ilişkin detaylı ve yapıcı değerlendirme yaparlar. Dergide hakem değerlendirmesine gerek görülmeksizin yayımlanan değini, etkinlik değerlendirmesi gibi yazılar da yer almaktadır. Dergide, hakemli yayın ile hakem değerlendirmesine gerek olmayan yayınlar arasındaki ayrım açıkça ifade edilir. Gereği halinde editör, başvuru yapan makalenin, derginin hangi kategorisi altında yayımlanabileceği konusunda yorum ve öneri geliştirebilir, bunu yazar ile açıkça paylaşır. Bu durumda nihai karar, yazara ve/veya editöre aittir. Hakem sürecine girecek makalelerde editörler yazar ve hakem arasındaki irtibat kişisi olma sorumluluğuyla hareket eder. Hakemlik sürecini, makalenin dergiye ulaşma tarihinden yayın aşamasına kadar akademik nezaketle, her aşamayı titizlikle belgeleyerek yürütürler. Değerlendirme süreci ile ilgili olarak, gereği halinde (yazarın ve hakemin kişisel haklarını ve derginin mahremiyet ilkelerini gözetmek kaydıyla), her bir makale için değerlendirme adımlarının hesabını vermekten çekinmezler. Değerlendirmeye alınan makale için üç hakemin farklı görüşler bildirmesi durumunda editörler, dördüncü bir hakemin değerlendirmesine başvurmalıdırlar. Editörler, ilgilendikleri makalelerle çıkar çatışması içindelerse veya çıkar çatışmasına neden olabilecek ilişkiler içindelerse, kendilerini editörlük görevinden geri çekmelidirler. Editörlük görevini sürdürecek diğer editör kadrosu, finansal çıkarlarının güncel durumunu veya (editörlük sürecini etkileyebilecek) diğer çatışmaları bildirmeliler ve herhangi bir çıkar çatışması söz konusuysa editörlük görevinden geri çekilmelilerdir. Editör kadrosu değerlendirilen yazıdan elde edilen herhangi bir bilgiyi kişisel çıkar için kullanmamalıdır. Editörler, yayınlanmış bir makalede hata tespit ederlerse ve bu hata, çalışmayı veya önemli bölümlerini geçersiz kılıyorsa, intihal içeriyorsa, etik dışıysa söz konusu makaleyi geri çekerler. Bu durumda editörler, makalenin geri çekildiğini açıkça belirten bir ifadenin ve geri çekilme nedeninin yer aldığı bir açıklama yanında, iki versiyonu birbirine bağlayan bir link sağlayarak, bunların çevrimiçi platformlarda tüm okuyuculara açık bir şekilde dolaşıma sokulmasından sorumludurlar.

4. Yazar

Yazarların akademik, etik ve sosyal sorumluluğu bulunur. Yazarlar derginin aynı temalı sayısına birden fazla makale başvurusu yapamazlar. Makale başvuru tarihleri, yayım hazırlığı aşamasında olan sayının çağrı metninde belirtilmektedir. Başvuru tarihinden sonra gelen makale başvuruları değerlendirmeye alınmayacaktır. Yazar gönderdiği makale ile ilgili intihal, emek hırsızlığı, usulsüz referans gösterme, referans unutma, burs ve destek kurumlarının adının anılmaması gibi etik ihlaller yapmamak konusunda kendisi sorumludur. Aksi bir durum tespit edildiğinde makale reddedilir. Yazar çalışma/araştırma desteği almışsa makalesinde kaynağını belirtmelidir. Yazarlar herhangi bir tür veya formatta bir yazı sunduğunda, çalışmada yanlılık yaratabilecek veya yanlı bulunabilecek tüm finansal ve kişisel ilişkileri açıklamaktan sorumludurlar. Bu çerçevede yazarların yazı başvurusu yaparken, Telif Hakkı Devri ve Çıkar Çatışması Bildirimi Formu’nu imzalayarak sisteme yüklemeleri gerekir. Yazarlar yayımlanması talebiyle teslim ettikleri çalışmalarındaki fikir ve ifadelerin daha önce yayımlanmış diğer çalışmalarında kullanılmamış olmasından sorumludur. Bu fikir ve ifadelerin daha önce kullanılmış olması durumunda, gerekli yerlerde, kendilerine atıf yoluyla belirtilmeleri gereklidir. Aksi durumda yazarlar, editörlerin isteği üzerine, çakışma olan kısımları düzeltmekle veya makale yayımlanmışsa, yeni bir düzelti yayınlanması için üstlerine düşenleri yapmakla yükümlüdürler. Yazarlar, Sosyolojik Bağlam Dergisine gönderecekleri yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş ya da başka bir mecrada yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olduğunu taahhüt ederler. Yazarlar, çalışmanın her kısmı için, geçerlilik ve etik konularında hesap verebilir olmalıdırlar. Çalışmaya katkıda bulunan birden fazla yazar varsa, bu yazarların başvuru sırasında yolladıkları isim sıralaması, yazarların ortak kararı olmalıdır. Çalışmada sadece aktif katkısı olan kişilerin yazarlar arasına dahil edilmesi, aktif katkısı olmayan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmemesi, yazar sıralamasının veya yazıya ilişkin değerlendirme süreci devam ederken yazar sıralamasındaki herhangi bir değişiklik talebinin uygun bir biçimde gerekçelendirilmesi, yazarın sorumluluğundadır. Yazar, dergi editörleri tarafından gerekli görülmesi durumunda, tüm bu konulara ilişkin açıklama yapabilmelidir. Yazarlar makalelerinin yayınlanmasından sonra hatalar ve yanlışlıklar tespit ederlerse, uygun işlemlerin yapılabilmesi için dergi editörlerine derhal bildirmelilerdir. Yazarlar aynı makaleyi kısmen veya tamamen, uygun bir gerekçe belirtmeksizin, izin veya çapraz referans olmaksızın birden fazla dergide yayınlayamazlar. Yazarlar, imzaladıkları lisans ve telif hakkı devir sözleşmesine uymakla yükümlüdürler.

5. Hakem

Çift kör hakem değerlendirme sürecini benimseyerek hareket eder ve bu sürecin gerekliliklerini yerine getirir. Hakemlik teklifi sunulduğunda, makul bir zaman aralığında, olumlu ya da olumsuz yanıt vermelidir. Çalışmanın konusuna dair uzmanlığı yoksa ya da sadece bir kısmını değerlendirebilecek durumdaysa bunu açıklamalıdır. Karşılıklı kabul edilen zaman aralığında değerlendirme yapmayı kabul etmelidir, sarkma ihtimalinde bilgilendirmelidir. Hakemler, yazıya ilişkin görüşlerinde yanlılık yaratabilecek herhangi bir çıkar çatışmasını editörlere açıklamalılar ve böyle bir durum varsa, yazıyı incelemekten kaçınmalıdırlar. Hakemler, incelemeleri için kendilerine gönderilen makalelerde, yazarın kendinden intihali olarak da bilinen metin geri-dönüştürmeyi fark ettiklerinde, editörlere bilgi vermekle sorumludurlar. Hakemler, değerlendirilen yazı yayınlanmadan önce, söz konusu yazıda bulunan ve kendi ilgi alanlarına giren herhangi bir bilgiyi kullanmamalıdırlar. Adil ve tarafsız bir değerlendirme yapamayacağını düşünürse bunu bildirmelidir. Hazırlamakta oldukları ya da değerlendirmede olan bir çalışmalarına çok benzer bir çalışma söz konusuysa, değerlendirmeyi reddetmelidir. Değerlendirme sırasında;

– Kabul sırasında var olmayan bir çıkar çatışmasının ortaya çıktığını fark ettiklerinde dergiyi haberdar etmelidir.

– Tüm yazı ve hakem değerlendirmelerini gizli tutmalıdır.

– Değerlendirmelerinin sadece bilimsel olduğunu, kişisel, finansal ya da entelektüel taraflılık nedeniyle olumlu ya da olumsuz biçimde etkilenmeyeceğini garanti etmelidir.

– Yazara yönelik kişisel yorumlar ya da gerekçelendirilmemiş suçlamalar yapmamalıdır.

– Eleştirilerinde spesifik olmalıdır; örneğin “daha önce yapılmış bir çalışma” gibi genel bir ifadeyi somutlamalıdır; bu, editörlerin değerlendirme ve karar alma sürecinde yazarlara adaletli davranması için yardımcı olacaktır.

– Bunun yazarların çalışması olduğunu hatırlamalı ve eğer çalışma açık ve net bir ifadeyle yazılmışsa, çalışmayı kendi tercih ettikleri biçimde yeniden yazmaya girişmemelidir; ancak ifadeleri netleştirme önerileri önemlidir.

– Yazarlarla dergiyi bilgilendirmeden doğrudan iletişime geçmemelidir.

– Başka dilde yazmaktan kaynaklı olabilecek hassasiyetleri tanımalı ve bunu saygıyla ve uygun bir biçimde ifade etmelidir.

– Sırf kendilerinin ya da meslektaşlarının referans verilme sayısını artırmak ya da görünür olmak için bu çalışmalara referans verilmesini önermemelidir. Bir öneri yapılırsa, bilimsel olarak gerekçelendirmelidir.

Değerlendirme sonrası;

– Çalışmanın ve değerlendirme sürecinin gizliliğini korumaya devam etmelidir.

– Esas yorumlarını ve geribildirimlerini etkileyebilecek bir durumun ortaya çıkması halinde dergiyi bilgilendirmelidir.

– Revizyon ve yeniden değerlendirme ile ilgili dergiden gelen taleplere karşılık vermeye çalışmalıdır.

6. Tema Editörü

Sosyolojik Bağlam Dergisi tema editörleri, Dergi’nin bilimsel yayın etiği ilkelerini kabul ederler ve bu doğrultuda sorumluluklarını yerine getirirler. Tema editörleri, editörlüğünü yaptıkları sayı için makale çağrısı yaptıkları aşamadan sayının yayına girdiği aşamaya kadarki süreçte, Dergi editörleri için tanımlanan yayın etiği sorumluluklarını üstlenirler. Tema editörleri, sorumluluğunu üstlendikleri sayının yayınlanmasından sonra, etik ilkeler çerçevesinde gerekli görülen durumlarda, Dergi tarafından sorulan soruları yanıtlamakla ve istenen belgeleri paylaşmakla yükümlüdürler. Kişiler, Sosyolojik Bağlam Dergisinin tema editörlüğü teklifini kabul ettiklerinde, yukarıda sıralanan sorumluluklarını yerine getirmeyi de taahhüt etmiş olurlar. Yukarıda belirtilen koşullar dışında oluşan etik problemlerde COPE’un (Committe of Publication Ethics) yayın etiği ilkeleri başvuru kaynağı olacaktır.